In tijden van crisis moet je niet blijven sleutelen om het beter te maken. Stoppen, weggooien en opnieuw beginnen. Dat is change!

Gisteren keek ik naar een interview met Nigel Farage, de leider van UKIP die zijn anti-Europa lobby voert in Groot Brittannië. In tegenstelling tot onze eigen Geer Wilders heeft Farage wél inhoudelijke argumenten waarom hij tegen de EU is en waarom hij wil dat GB uit de EU stapt. Hoge kosten, gebrek aan democratie, opgelegde wet- en regelgeving. Het zijn de bekende ingrediënten van eurosceptici. En al luisterende deed mij dit denken aan een stukje tekst dat ik enkele jaren terug opschreef. En dat draait om de volgende tweet die ik in november 2011 uitstuurde:

Ik heb dat artikel er nog eens bij gepakt. Het is een IT artikel maar ik heb het aangepast door enkele woorden te vervangen of te verdraaien waardoor het een mooie weerspiegeling is van de huidige situatie.

“In tijden van crisis moet je niet blijven sleutelen om het beter te maken. Stoppen, weggooien en opnieuw beginnen. Dat is change”.

Wij leven op dit moment in een economisch slechte periode. Het gaat alleen nog maar over bezuinigingen, minder, minder, minder en het faillissement van Europa. Bedreigingen zullen we het maar noemen. En ik heb geleerd dat achter elke bedreiging een kans zit. Maar je moet hem zien.

Stel dat je politicus bent en je hebt de verantwoordelijkheid voor een belangrijk maatschappelijk probleem (vluchtelingen, zorgstelsel, werkgelegenheid, e.d.). Een probleem dat al vele jaren speelt. Ooit heeft iemand een wet bedacht die handvatten moest bieden voor dat specifieke maatschappelijke probleem. Maar in de loop der jaren is de wet niet meer goed hanteerbaar en een verzameling spaghetti geworden als gevolg van nieuwe wensen uit de samenleving, van nieuwe kabinetten en door nieuwe inzichten. Wat doe je dan?

De meeste politici, ook kamerleden, blijven sleutelen en schaven want, zo stellen zij, het is ondoenlijk om het op een andere manier te doen. Vergelijk het met het telkens opnieuw voorstellen van nieuwe bezuinigingen (pleiters plakken) terwijl men de oorzaak en de oplossing van het probleem maar voor zich uit schuift. Hoe zou je “stoppen, weggooien en opnieuw beginnen” kunnen toepassen op het Pensioenakkoord? Of de CO2 of BPM belasting voor auto’s, het vluchtelingen probleem en de EU? Mark McDonald, een vooraanstaand onderzoeker en publicist van Gartner noemt het een vorm van Creative Destruction. Hij zegt dat het doel van creative destruction moet zijn het vernietigen van bestaande manieren van werken om daarmee middelen, tijd en geld vrij te maken om nieuwe dingen te kunnen doen. Eerst moet je stoppen met de dingen die je doet voordat je opnieuw kunt beginnen. Overigens is de term Creative Destruction ooit beschreven door Karl Marx en Joseph Schumpeter waarbij de laatste het uitlegde als een methode om economische vooruitgang te verkrijgen door radicale innovatie.

Ik zal je een IT voorbeeld geven. In één van de bedrijven waar ik een interim klus heb gedaan, was een team systeembeheerders verantwoordelijk voor het oplossen van incidenten in de infrastructuur. De infrastructuur was dermate complex dat het aantal incidenten dat dagelijks binnenkwam te veel was voor de beheerders. Men liep al maanden achter de feiten aan en incidenten bleven daardoor te lang openstaan wat ontevreden klanten en derving van inkomsten tot gevolg had. Crisis dus. Normaliter zou de manager van de afdeling ervoor kiezen om gewoon méér beheerders aan te stellen (=kosten verhogen). Of hij zou ervoor kunnen kiezen de hele infrastructuur te vervangen waardoor de complexiteit zou afnemen. Maar dat zou een enorm project opleveren dat niet op korte termijn kon worden gestart. Overigens zou ook het rekruteren en het inleren van nieuwe beheerders een lange tijd duren terwijl de business nú verandering eiste.

Ik stelde een creatieve en radicale methode voor: van de een op de andere dag stoppen met het oplossen van alle oude incidenten (honderden!). Afsluiten, archiveren en niet meer naar kijken. Nieuwe meldingen werden nog wel aangenomen en zouden binnen de SLA worden opgelost. Boze ontevreden klanten werden door mij persoonlijk bezocht en ik legde de situatie aan hen uit. Dat leverde veel begrip en goodwill op, dat overigens alleen uitbetaald werd als deze aanpak ook daadwerkelijk tot beter resultaat zou leiden. En dat deed het. Door de vrijgekomen resources ging het hele team aan de slag met Problem Management en Change Management. Binnen enkele weken nam het aantal nieuwe incidenten scherp af en binnen 2 maanden was het incident management proces onder controle en werden SLA’s weer behaald. De klanttevredenheid steeg weer. En als bijvangst waren de 20 tijdelijk ingehuurde dure krachten niet meer nodig. Het bespaarde dus ook nog eens geld.

Stel je nu eens voor dat de IND en het COA morgen besluiten dat de huidige manier van opvang van vluchtelingen radicaal anders moet. De AZC’s worden gesloten en de vluchtelingen worden overgedaan aan gemeenten. De woningwet wordt tijdelijk buiten gebruik gesteld zodat gemeenten de vrijheid krijgen om alternatieve (semipermanente) woonruimte te creëren. De IND gaat zich alleen nog bezig houden met de intake en het selecteren van aanvragen en stuurt mensen terug die niet aan de criteria voldoen. Wat zou dit opleveren?

Een ander IT voorbeeld. Een relatie van mij vroeg mij om raad bij de stappen die hij moest ondernemen om klanten van een bepaald applicatie platform te laten migreren naar een nieuwe omgeving. Hij had in de voorbije jaren zijn klanten herhaaldelijk geadviseerd om upgrades uit te laten voeren maar daar waren telkens diverse redenen voor om dat besluit uit te stellen. Het platform waarvoor hij verantwoordelijk was kon niet langer onderhouden worden en de verouderde applicatie die in eigendom was bij de klanten kon niet zondermeer over gezet worden op een nieuw platform. Hij voorzag grote kosten en vele discussies over wie de migratie moest betalen. Ik gaf hem een simpel maar duidelijk antwoord. Zeg de overeenkomst met de klanten per direct op en geef hen de kans om binnen 12 maanden een alternatief te zoeken. Heeft de klant niet het initiatief genomen, jammer, dan vervalt de service. Het zou de belastingdienst, het UWV of de SVB kunnen zijn…….

Er is lef voor nodig om zo’n creatieve en/of radicale methode toe te passen. Het heeft ook wel iets met strategie te maken: kiezen wat je NIET doet. En daar dan duidelijk over communiceren. Van pappen en nathouden wordt niemand gelukkig. Ik heb in al die jaren nog geen bedrijf of instelling zien omvallen die het aandurfde om dit soort creatieve en radicale besluiten te nemen.

Terug naar Nigel Farage en de Europese Unie. Onze politieke leiders moeten ophouden met roepen (en dreigen) dat ze er uit willen stappen. Of dat ze willen schaven aan oude regels omdat de huidige regels niet meer gewenst zijn. Nee, ze moeten het lef tonen om met een ontwerp te komen voor EU 3.0. Een opnieuw uitgevonden Europese Unie die op basis van gelijkheid (mensenrechten, respect voor elkaars mening en cultuur), en verenigd, dus iedereen deelt mee en speelt mee in de huidige uitdagingen waar we voor staan (economie, vluchtelingen, milieu). Zeg de EU per 1 januari 2017 massaal op met als doel om vanaf die datum aan een nieuwe toekomst te gaan werken. Het vraagt visie en daadkracht.

Het zijn strategische keuzes die je zult moeten nemen om de behoefte aan samenwerking en stabiliteit op korte en langere termijn te blijven waarborgen. En enig pragmatisme en lef is benodigd om creatieve vernietiging toe te passen. “In tijden van crisis moet je niet blijven sleutelen om het beter te maken. Stoppen, weggooien en opnieuw beginnen. Dat is change”. Het klinkt kort door de bocht, maar soms moet je kort door de bocht om iets te kunnen bereiken. En uit chaos worden de mooiste dingen geboren.

Een dagje pers voor de democratie

Dinsdagochtend 27 oktober, 04:30.

Ik doe geen oog dicht. Niet alleen omdat ik onrustig ben, ik zie ook telkens de telefoon, die naast mij ligt, overgaan. Er komen smsjes binnen met het verzoek om contact op te nemen met journalisten, om terug te bellen. Ik ben het nieuws deze ochtend, dat is wel duidelijk.

Om 7 uur is iedereen uit bed. De telefoon gaat weer. Een verslaggever van het NOS Journaal wil graag langskomen, of dat kan? “Ja hoor, ik zie je wel verschijnen”. Terwijl we aan tafel gaan zitten voor het ontbijt zie ik buiten voor de deur een auto stoppen van RTV-NH. De dame neemt haar camera op de schouder en begint met het filmen van de beide uitgebrande auto’s. Er loopt ook een fotograaf rond te struinen en dus besluit ik om maar even naar buiten te gaan. Maar eerst leg ik de situatie voor aan de rest van het gezin: “Wat willen jullie dat ik nu doe? Moet ik stoppen met de gemeenteraad en alle mensen wegsturen?”. Het is ons allemaal duidelijk wat er vannacht is gebeurd en waarom dit misschien is gebeurd. Iedereen vindt dat ik me niet moet laten kennen en dat ik gewoon moet doorgaan met de goede dingen. Dan sta ik op van de ontbijttafel en ga naar beneden.

De dame van RTV-NH wacht nog op een collega. We praten wat over wat er die nacht is gebeurd. En dan staat de NOS journalist met microfoon voor mijn snufferd. Of ik live in de radio uitzending wat kan zeggen over de gebeurtenissen. Buren rijden langs op weg naar hun werk en stoppen even om mij succes te wensen. Een andere buurvrouw wurmt zich om mij en de radiojournalist heen en gooit een kaartje in de bus. Ze zegt dat zij het nieuws net om 7 uur heeft gezien bij GoedeMorgen Nederland en erg geschrokken is.

Terwijl ik de radioverslaggever buiten te woord sta, brengt Sorrel mij een broodje en neemt samen met Mette afscheid. Mette gaat niet naar school, is te moe en nog aangedaan en zal de dag bij buurvrouw Marijke doorbrengen. Sorrel leent de auto van een andere buurvrouw en gaat naar haar werk. Ties komt er ook achteraan, pakt zijn fiets en gaat naar school. Ik vraag aan de beide journalisten of ze misschien koffie willen. “Graag!”. Als ik boven het koffie apparaat aanzet gaat de telefoon. Het is Kim van televisie programma Pauw, of ik zin heb om vanavond in de uitzending te komen. Ze weet nog niet precies hoe de uitzending vormgegeven zal worden dus we spreken af dat we later op de dag nog even contact hebben. Meteen dient zich het volgende telefoontje aan, een journalist van de Volkskrant wil straks langskomen. Ik zie dan dat er ook vele Whatsapp berichten, SMSjes en Voicemails zijn. Ik kan ze niet allemaal nu beantwoorden.

Ik maak twee koffie en breng deze naar beneden. De NOS journalist meldt dat zijn collega’s van het TV journaal ook onderweg zijn. Ondertussen belt partijvoorzitter Majolein Meijer van GroenLinks om mij succes te wensen en verbindt mij door met Jesse Klaver. We bespreken de situatie en wensen elkaar succes. De telefoon in mijn broekzak trilt onophoudelijk maar ik heb geen tijd om op te nemen. Burgemeester Tange komt pols hoogte nemen. We spreken de situatie door, ook met het oog op de informatie avond die we vanavond willen houden. De veiligheid is nu het belangrijkste maar ik druk hem op het hart dat de avond juist nu moet doorgaan. “Wij moeten ons niet laten intimideren.”

Rond een uur of 10 komt mijn moeder. Die is door het nieuws gealarmeerd en denkt dat ze mij wel even kan helpen in deze hectische situatie. Ik heb zelf nog geen koffie gedronken dus zij maakt een kop koffie voor mij terwijl ik diverse mensen buiten te woord sta. Inmiddels is de politie ook gearriveerd. Zij zetten de straat af en beginnen met een groep aan hun onderzoekswerk.

De cameraploeg van het NOS journaal met verslaggever Ardy Stemerding hebben zich gesettled op het het schoolplein en leggen alle vorderingen van de politie minutieus vast. Als ik een momentje voor mijzelf heb, zet ik de televisie aan om zelf het journaal te bekijken. Buiten doet Ardy live verslag van het onderzoek van de politie. Ik begin me nu te beseffen wat mij allemaal overkomt. Een gevoel van woede maar toch ook verslagenheid begint zich meester te maken. Maar lang kan ik zo niet blijven zitten, de telefoon gaat weer. Ardy wil mij voor de camera en ook de Volkskrant journalist is gearriveerd. Die had netjes gebeld dus is nu als eerste aan de beurt. Wat zou ik nu graag een secretaresse hebben gehad…….

Als ik beneden met de verslaggever van de Volkskrant praat wordt ik weer gebeld. Het is EenVandaag. Of zij een verslaggever mogen langs sturen die met de NOS cameraploeg een opname mogen maken. “Ik zie ze wel verschijnen”, geef ik als antwoord. Tussendoor staat eerst nog een cameraploeg van de Telegraaf voor de deur en komt SBS6 nog opnames maken. De SBS6 cameraman kent mij nog van de opname voor HartvanNederland waarin Vincent Koerse op een bakfiets door Noord-Holland gaat om stemmen voor de provinciale verkiezingen te verzamelen. “Dat waren leukere tijden!” is zijn nuchtere commentaar op deze situatie.

Rond 12 uur staat burgemeester Tange met wethouder Fens weer voor de deur. De bijeenkomst voor vanavond is geregeld, er wordt extra beveiliging ingezet en er wordt uitgeweken naar de brandweercentrale. Hij zal straks een persconferentie geven en heeft later op de dag nog een overleg met de andere fractievoorzitters. “Ik zal proberen daarbij aan te sluiten, al is het maar om even te kunnen vluchten uit deze hectiek”. Antwoord ik hem.

Ik maak tijd vrij voor de rechercheur. Hij wil natuurlijk een verklaring opnemen en ik ben er eigenlijk wel blij mee. Dan kan ik even rustig zitten met een kop koffie en de telefoon uit. We nemen de situatie door en hij zal de verklaring later via de mail naar mij toesturen. We maken nog een grapje waar ik die verklaring moet ondertekenen want naar het politiebureau in Zaandijk gaan, is een lastige opgaaf nu. “Geen punt, ik kom gewoon bij je langs”.

“Aanslag op de democratie”

Rachel van Pauw belt. Zij heeft het overgenomen van Kim en belt om nog even af te spreken voor vanavond in de uitzending. Ik vertel haar dat ik vanavond naar de raadsbijeenkomst ga dus dat zij dan maar wat moet regelen met vervoer. We spreken af dat we rond zes uur nog even contact hebben. Dan staat de ploeg van EenVandaag op het schoolplein. Ik word inmiddels bekend met het riedeltje dat ik telkens afdraai. Maar als de verslaggever mij wat prikkelt doe ik de uitspraak:”Als het werkelijk is wat het is, is het een aanslag op onze democratie en dan moeten jij en ik daar vandaag tegen in verzet komen!“. De #kominverzettegenhaat hashtag is geboren!

Dan belt NieuwsUur. Of ik vanavond in de uitzending van 22:00 kan komen in Hilversum. Ik vertel ze dat dat niet zal gaan omdat ik eerst nog  naar de consultatie bijeenkomst moet en ook om 23:00 heb beloofd naar Pauw te gaan. Als ik de telefoon neerleg realiseer ik mij dat iedereen wel met mij wil praten. Misschien ook wel DWDD? Dat vinden wij thuis allemaal een leuk programma. En alsof de duvel het hoort, wordt ik direct gebeld door Anne Stokvis van DWDD. Of ik vanavond in de studio wil komen, het is dan het hoofd-item. Ik vertel haar dat ik dat wel wil maar dat ik ook al een afspraak heb met Pauw én dat ik die bijeenkomst wil bijwonen. Anne zegt dat dat allemaal wel te plannen is maar vertelt er ook bij dat ik niet 2 afspraken mag maken met publieke programma’s. Pardon? “Ik heb alleen maar twee afgebrande auto’s en een hoop gedoe. Regelen jullie zelf maar onderling hoe je het wilt, je kent de voorwaarden: 20:00 in Wormer en uiterlijk 22:00 uur kun je me weer ophalen!”. Ze gaat het regelen.

Ik besluit om de boel te ontvluchten en krijg een lift van buurvrouw Marijke naar het gemeentehuis als ondertussen de auto’s worden weg getakeld, natuurlijk onder toeziend oog van Ardy en zijn cameramensen. Maar ook hij staat op het punt z’n spullen te pakken om op tijd bij de persconferentie op het gemeentehuis te zijn. Daar staan inmiddels heel wat communicatie auto’s met onrustige verslaggevers er omheen.

Op het gemeentehuis zit ik even in een rustig hoekje en kan ik wat berichtjes beantwoorden op mijn smartphone. En natuurlijk praat ik wat bij met collega raadsleden die er ook zijn en met de griffier. Met enkele mensen bespreek ik het plan om vanavond uitgebreid voor de televisie te komen. Ik heb het idee inmiddels opgevat om het gezin mee te nemen naar DWDD als afleiding en misschien om ook een woordje te doen. Tange vindt dat een goed idee; “het is een prima manier om zo deze vervelende dag te verwerken”. Wel wordt de tip gegeven om na te denken over een persvoorlichter die mij kan helpen. Ik herinner mij dat Marjolein Meijer van GroenLinks mij dit vanochtend als optie heeft aangeboden. Ik bel haar en zij regelt dat Yara mij zal ondersteunen.

Als rond 16:00 uur DWDD terugbelt met de opmerking dat alles geregeld is, maken we de afspraak rond. Wij komen met z’n vieren aan tafel voor een gesprek met Mathijs van Nieuwkerk. De taxi haalt ons rond half 6 op, er is eten in de studio voor ons geregeld. Na het item zal de taxi mij naar Wormer brengen zodat ik de bijeenkomst gewoon kan bijwonen. Deze wacht tot ik klaar ben en brengt mij dan weer terug naar de studio van Pauw zodat ik op tijd ben voor de uitzending van 23:00 uur. Ik wil graag dat er een persvoorlichter bij aanwezig is. Dat is geen probleem dus ook die afspraak bevestig ik naar Yara die dan al in de trein zit onderweg naar Amsterdam. Wethouder Saelman wil mij wel terug brengen naar Oostknollendam maar ik adviseer hem dat niet te doen. “Volvo’s zijn ongewenst in Oostknollendam…..”. We kunnen er om lachen.

Rond half vijf is iedereen weer thuis en ik leg het plan voor om samen naar DWDD te gaan. Dat idee valt goed. Sorrel regelt nog wat met de buren zodat zij morgen met een geleende auto naar haar werk kan. Als we in de taxi onderweg naar Amsterdam zitten, belt Rachel van Pauw weer. Zij meldt mij dat alles geregeld is en dat de taxi mij vanavond zal ophalen. Maar als ik haar vertel dat wij al in de taxi zitten onderweg naar DWDD wordt ze boos. “Je mag niet in twee uitzendingen tegelijk.  Daar hebben wij regels voor en toch een afspraak over gemaakt?”. “Sorry, Rachel maar ik ben niet bekend met jullie manier van werken en wil ook niet onderdeel zijn van jullie probleem. Dus zoek zelf maar een oplossing”. Ze denkt even na en antwoordt dan dat we maar gewoon moeten komen.

DWDD is leuk. Hoewel we geen van allen een hap door de keel krijgen, is de belangstelling prima. Mathijs stelt ons gerust, maakt nog wat grapjes en wenst ons plezier. We gaan allemaal langs de grime en ik bespreek met Yara  hoe het gesprek mogelijk kan lopen. Tips die zeker handig zijn want je wordt onder vuur genomen!

Sorrel, Ties en Mette blijven in de studio zitten en maken de hele uitzending mee. Selfies maken met Erben Wennemars is ook leuk. Ik ga met Yara met de taxi weer terug naar Wormer om de consultatie avond in de brandweer kazerne bij te wonen. Bij aankomst lijkt het wel een belegering. Een enorme hoeveelheid pers- en verbindingauto’s staan voor de brandweerkazerne geparkeerd. Er loopt politie rond maar wij mogen doorrijden tot de voordeur. Daar staan mijn collega raadsleden de mensen op te vangen die naar binnen willen. Iedereen wordt persoonlijk welkom geheten en naar de naam gevraagd. In plaats van 120 belangstellenden zullen er die avond 408 mensen aanwezig zijn. Als ik de grote ruimte binnenloop stormen de camera’s en verslaggevers op mij af. Ik probeer ze te ontlopen en doe hier een daar een praatje met een bekende. Dan geeft Yara mij de tip om gewoon tussen het publiek te gaan zitten zodat de journalisten mij niet verder kunnen lastigvallen. Naast één van de weinig nog vrije stoeltjes zit een bekende uit mijn dorp. We praten wat waarbij ik mij verontschuldig voor het feit dat hij nu ook op de foto wordt gezet. Het is een gekkenhuis. Gelukkig verloopt de avond verder goed. Iedereen kan zijn/haar woordje doen waarbij de uitsmijter gelukkig aan het eind komt als Fleur (ook uit Oostknollendam) ontwapenend mededeelt dat het toch fijn zou zijn als de vluchtelingen ook kinderen en een goede trainer meebrengen want dat is goed voor de voetbalclub in Oostknollendam! Super.

Het NOS Journaal van 20:00 uur geeft een samenvatting van de dag met een kijkje op de bijeenkomst in de brandweerkazerne. Ook heeft VVD leider Zijlstra een kogelbrief ontvangen en geven andere Haagse politici een reactie op wat er deze dag is gebeurd.

Angst voor het onbekende

Na afloop van de bijeenkomst praat ik nog met enkele mensen in de zaal. het was immers de bedoeling om het gevoel over vluchtelingenopvang te peilen bij bewoners. Zo spreek ik onder andere met een vader en zijn zoon die zich beide zorgen maken over de kans op werk voor zijn zoon in de toekomst. Ik beluister de argumenten en deel dan mijn gevoelens op dat onderwerp: “Ik ben zelf ondernemer. Denk je nu werkelijk dat ik iemand in dienst neem die mijn taal niet spreekt, of de taal van mijn klant niet spreekt, niet begrijpt hoe mijn klant zaken met ons wil doen of niet de juiste opleiding heeft?”. Zij knikken beide van nee. “Maar denk je dat ik jou aan zou nemen als jij met een petje op naar mijn klant toe gaat, of als jij de wens van mijn klant niet begrijpt omdat je je schoolopleiding niet hebt afgemaakt? Ik kies dan degene die het beste is.” Ze begrijpen het. De vader besluit het gesprek dat hij gewoon wat angst heeft voor dingen die hij niet goed kan plaatsen of waarmee hij nog geen ervaring heeft. Na nog wat gesprekjes besluiten Yara en ik om weer in de taxi te stappen en naar Amsterdam te rijden.

In de auto praten we nog wat na, ook samen met de chauffeur. Die heeft een andere mening over het vluchtelingen onderwerp en is dus kritisch. Hij corrigeert een enkele uitspraak van mij die hij vandaag heeft gehoord op de radio. Ook goed om te horen en ik neem zijn tips ter harte. Als ik boven in de studio bij Pauw kom maakt Ties net een selfie met Frans Bauer en ligt Mette te slapen op de bank. Het is inmiddels over tienen. Bij Pauw herhaalt het riedeltje zich weer. Ik ga weer naar de grime en praat even met Alexander Pechtold over het voorval. Jeroen Pauw schudt een hand maar toont verder geen belangstelling. Rachel spreekt de uitzending met mij door. Ik zit niet aan tafel maar op de bank. De uitzending zal met mij beginnen en daarna zullen Pechtold en Schneiders, de burgemeester van Haarlem en ook slachtoffer van intimidatie, het gesprek verder voeren. Ik zak in en heb grote moeite mijn ogen open te houden en het gesprek te volgen. Vooral het stuk met Frans Bauer is saai. Na afloop verdwijnen wij meteen naar beneden. Ik bedank Yara voor haar hulp en stap met het gezin in de taxi die ons snel naar huis brengt. Het is al na 12 uur als we thuis komen. Mette gaat weer bij Sorrel slapen, zij durft nog niet in haar eigen bed, Ties verdwijnt wel naar zijn eigen kamer en ik neem het bed van Mette. We slapen allemaal als een blok. Deze dag is eindelijk voorbij.

Hoe kun je nieuwe business kansen ontdekken als gevolg van transities

Een transitie is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op sociaal, technologisch, economisch of politiek gebied (Wikipedia).

Om te herkennen of een bepaalde markt of sector interessante business uitdagingen bevat, moeten we kijken of er transities gaande zijn of in aantocht zijn. Je bent geneigd te zeggen dat elke sector onderhevig is aan transities maar dat bestrijd ik. De accountancy markt is een typisch voorbeeld waar al jaren lang hetzelfde kunstje wordt bedreven. Op zijn Jiskefets: “doe jij de crediteuren, dan doe ik de debiteuren”. Deze markt zal nauwelijks meer vernieuwen, hooguit wat kleine modieuze ingrepen ondergaan. Maar sectoren als landbouw, verkeer en vervoer, energie en gezondheidszorg des te meer. Hoe kun je business kansen ontleden aan de veranderingen die deze markten ondergaan?

Disrupties

Om te ontdekken of een markt een transitie ondergaat of zal ondergaan, kunnen we zoeken naar zogenaamde disrupties: ernstige verstoringen die er toe zullen en moeten leiden dat deze markt zichzelf opnieuw gaat uitvinden. Disrupties zullen hoofdzakelijk door de volgende 5 eigenschappen worden veroorzaakt:

1. De complexiteit. Als de sector te complex en onoverzichtelijk is, worden klanten gefrustreerd en zullen zij de sector gaan mijden waardoor de leveranciers in die sector ernstig gevaar zullen lopen. De zorgsector is een voorbeeld van complexiteit. Helaas zijn er weinig of geen alternatieven voor klanten…..
2. Verspilling. Als klanten zien dat hun geld niet goed wordt gebruikt en resources van de leverancier niet effectief worden ingezet is dit een tweede reden om op zoek te gaan naar alternatieven. Denk aan leegstand, stilstand, tijdverspilling door wachtrijen e.d.
3. Vertrouwen. Of liever gezegd een gebrek aan vertrouwen. Banken en verzekeraars met fraude, onbegrijpelijke voorwaarden en gebrek aan transparantie zijn de sprekende voorbeelden.
4. Bureaucratie. Dit is een specifieke vorm van verspilling die tot uiting komt in vele managementlagen, lange besluitvormingstrajecten, tussenpersonen, makelaars e.d. Eigenlijk elke overbodige tussenlaag die geen aantoonbare toegevoegde waarde levert, is voor klanten een reden om door te lopen.
5. Beperkte toegang. Dit heeft betrekking op producten en diensten die te duur zijn of gewoon slecht beschikbaar zijn door verkeerde distributie en afhankelijkheden van tijd en plaats. Medicijnen is een voorbeeld door de hoge prijs en slechte beschikbaarheid terwijl de distributie van muziek (iTunes) een voorbeeld is hoe distributie anders kan.

Vaak worden deze disrupties pas zichtbaar onder invloed van sociale, technologische, economische of politieke (STEP) invloed.

Het volgend voorbeeld wordt gebruikt als nadere toelichting. Het betreft de transitie van de energiemarkt.

Al decennia geleden is voorspeld dat fossiele brandstoffen eindig zijn. Dit heeft er toe geleid dat langzaam de transitie naar duurzame energie is gestart.

Interrupties

Gedurende de verschillende fasen van een transitie herkennen we dus één of meerdere disrupties. In ons voorbeeld is disruptie 1: het opraken van de fosiele brandstoffen verbonden met eigenschap 5 (beperkte toegang of beschikbaarheid) en eigenschap 2 – verspilling.

Elke disruptie wordt op zijn beurt weer aangejaagd door één of meerdere interrupties, verstoringen die plotseling of gepland optreden. Soms zijn dit invloeden die langzaam hun ontstaan, zoals in het voorbeeld de groei van windmolenparken. Maar soms zijn het ook onvoorspelbare invloeden zoals de ramp met de Fukushima centrale. Deze zorgde ervoor dat in Duitsland vergaande maatregelen werden afgekondigd met sluiting van kerncentrales tot gevolg. In Nederland zien we dit terug in de aardbevingen als gevolg van aardgaswinning. Interrupties zijn dus plotselinge impulsen die de disruptie voorstuwen.

Erupties

Als gevolg van interrupties doen er zich nieuwe ontwikkelingen of kansenvoor. En hier liggen de mogelijkheden voor de markt om nieuwe oplossingen, producten en diensten te ontwikkelen die een antwoord geven op die interrupties. De snelle opmars van zonnepanelen is een mooi voorbeeld van een eruptie. Er is in minder dan 10 jaar een hele nieuwe markt van aanbieders ontstaan. Maar ook ontwikkelingen op het gebied van biomassa, afvalverbranding met energieterugwinning, warmtepompen als alternatief voor de gasgestookte CV en zeer recentelijk, energie opslag (Tesla PowerWall). Erupties kunnen gestimuleerd worden door de overheid met subsidies maar kunnen evenzogoed afgeremd worden door de wet- en regelgeving aan te passen. Denk aan de bijtellingsregelingen voor zakelijke rijders en de salderingsregeling voor zonnepanelen die op de tocht staat in 2017.

Hypes

Een aparte opmerking kan gemaakt worden ten aanzien van hypes. Soms zien we een nieuwe ontwikkeling die veelbelovend is, ook net zo snel weer verdwijnen. Denk aan waterstof of thorium als energiebron. Of het duurt jaren voordat een markt zo volwassen is dat producten ook echt aanslaan. Dit fenomeen staat ook wel bekend als de Hype Cycle. Wil je daar mee over lezen klik dan naar dit artikel: Veranderen met Hypecycles, hoe doe je dat?

IT als enabler

Voor IT-ers ligt hier een belangrijke conclusie: de transitie (en de disrupties) worden zoals Kondratiev al had voorspeld, gedragen door slimme oplossingen die IT in zich hebben. Slimme apparaatjes (Internet of Things) met slimme software die onderling verbonden zijn via het Internet. Kansen te over!

Visie ontwikkeling

Als je aan visie ontwikkeling doet is het dus zaak om te herkennen of en waar zich in een markt disrupties voordoen. Door de signalen te volgen (de interrupties) ontstaan nieuwe momenten (erupties) die business kansen bevatten. De techniek is er meestal al voor beschikbaar maar de uitdaging ligt hem in het integreren van kennis en techniek tot nieuwe oplossingen die aansluiting kunnen vinden bij de behoefte van klanten. De valkuilen, herkenbaar en onherkenbaar, liggen bij de overheid dus blijf altijd met een schuin oog meekijken wat er op (inter-)nationaal en lokaal niveau gebeurd.

Nieuwe tests met elektrisch varen – video verslag

In dit artikel heb ik door middel van enkele Youtube video’s een testverslag gemaakt. Ik heb al meerdere video’s gemaakt zodat ik thuis de bevindingen kan nakijken en eventuele aanpassingen in de configuratie van mijn elektrische sleepboot Cecilia kan aanbrengen.

Deze aanpassingen zijn over het algemeen modificaties in de software van de Victron Quattro omvormers die de 3 fase krachtstroom maken. De basis wordt hiervoor geconfigureerd (of geprogrammeerd) met behulp van een laptop. Daarna kan de waarde van enkele parameters via het digitale display van Victron, de CCGX (Color Control) veranderd worden.

Ook heb ik instellingen gewijzigd op de frequentie regelaar van de elektromotor. Maar hier betreft het eigenlijk alleen grenswaardes zoals maximaal vermogen dat de motor mag leveren of maximaal toerental.

Maximale belasting, maximaal vermogen

De eerste testvideo is een test waarbij de maximale load van de Victron omvormers en de generator wordt beproefd.

In het eerste deel van het videoverslag zie je wat er gebeurt als je te snel het toerental wilt verhogen. Dat wil zeggen over de ingestelde vermogensgrens van de omvormers (12kW). De spanning valt dan weg waardoor de elektromotor wordt uitgeschakeld. Door het toerental naar 0 terug te regelen kan de motor onmiddellijk weer gestart worden. Deze beveiliging is dus binnen enkele seconden weer ongedaan te maken.

Automatisch inschakelen van generator

In het volgende deel van het videoverslag wordt het toerental langzaam verhoogd. Als de Victron omvormers langer dan 30 seconden meer dan 12 kW moeten leveren, wordt een startsignaal naar de generator gezonden. De generator voorziet dan in de laadstroom voor de accu’s én de energielevering aan de elektromotor.

In het laatste deel van het verslag wordt de grens van het maximale opgezocht. Boven circa 24kW afgenomen vermogen van de generator gaan de accu’s energie bijleveren tot maximaal 36kW (24+12). De laadstroom voor de accu’s wordt dynamisch teruggeregeld. Aan het eind van de test schieten de Victrons in een overbelasting en valt alles uit. Dit is alleen te herstellen met een harde reset van de (onderdeks geplaatste) omvormers. Dit kost dus tijd en is dus gevaarlijk als je in een drukke vaarroute zit.

Uit deze test is gebleken dat de grens waarbij de Victron Quattro omvormers van doorvoer naar ‘assist’ stond ingesteld, te laag is (42A) Hierdoor werd de generator te laag belast en de omvormers te hoog met als gevolg dat deze uitschakelden. De grenswaarde is inmiddels verhoogd naar 80% van de Prime Power rating van de generator (65A*80%=52A). Het maximum vermogen van de elektromotor is begrenst op 37kW, conform de ontwerp specificaties.

Noodstop met elektromotor

Een tweede test toont hoe een noodstop of manoeuvre kan worden uitgevoerd.

Een noodstop is alleen een kwestie van de schakelaar van vooruit naar achteruit schakelen. De frequentie regelaar van de elektromotor brengt dan het toerental terug naar 0 en dan omgekeerd weer terug op het oorspronkelijke toerental. Deze manoeuvre duurt ongeveer 20 seconden tot stilliggen.

Natuurlijk kan ook op de hand met de potmeter het toerental geregeld worden. De Victrons kunnen kortstondig (enkele seconden) tot maximaal 20-25kW uitsturen. Voldoende om een snelle stoot voor- of achteruit te geven.

Aangeslagen

Het is dinsdag 27 oktober rond de klok van 2 uur in de nacht als ik bruut wakker word van geluid. Ik probeer mij te oriënteren op wat ik hoor. En dan weet ik het. Iemand staat te bonken op de voordeur en ik hoor een sirene. Ik spring het bed uit en loop naar de voorkant van de woonkamer omdat ik daar het geluid vandaan hoor komen. Ik verwacht een paar rotjochies die op het schoolplein staan te schreeuwen en vuurwerk afsteken. Maar als ik uit het raam naar beneden kijk zie ik dat onze auto die voor het huis geparkeerd staat in brand staat.

“Kut,” roep ik. “De auto staat in brand”. Ik ren naar de slaapkamer van Mette die zich aan de kant van de brandende auto bevindt, gooi de deur open en roep hard: “Mette, eruit!”. Van schrik tuimelt ze bijna van de steile trap af die naar haar bed in de nok van het dak leidt. Ondertussen schiet ik wat kleren aan en ren naar beneden naar de schuur. Daar steek ik mijn blote voeten in een paar klompen en trek de stekker van de hybride auto uit het stopcontact. Als de brand door kortsluiting is ontstaan, kan het nu niet erger worden, denk ik nog. Ik sleep een fiets opzij om de brandhaspel te pakken maar realiseer me dat het onverstandig is om via de schuurdeur naar buiten te gaan. Daar staat immers die brandende auto. Dan hoor ik weer gebonk op de deur en hoor buurvrouw Marieke schreeuwen.

Ik doe de voordeur open en roep terug dat ik haar gehoord heb en dat wij wakker zijn. Ik kijk naar buiten naar de brandende auto en zie dan opeens dat ook de andere auto aan de overkant van de straat in brand staat. “Godverdomme, ook die andere staat in de fik”, roep ik tegen Sorrel en Ties die inmiddels achter mij staan.

Snel ren ik naar de andere ruimte waar ook een brandhaspel hangt en wil daar de deur open doen maar de sleutel zit er niet in. “Waar is die sleutel nu weer?”, snauw ik naar Sorrel. Ik heb hem voordat wij op vakantie gingen uit het slot getrokken en de sleutel ligt op de tafel achter me. Terwijl ik de deur open trek rollen Sorrel en Ties de haspel uit en ik ga naar buiten. “Doe die kraan open”, geef ik als commando naar Ties. Dan komt er water. Ik loop meteen naar de hybride Volvo en zet de straal breed op de auto en op de schuurdeur. Ik hou afstand omdat ik bang ben voor elektrocutie en ik wil de houten schuurdeur koelen voordat die misschien ook in brand vliegt. Buurman Casper loopt om mij heen maar gaat op een veilige afstand staan. Dan staat opeens de brandweerauto naast me. Sander, Maarten en Jan-Piet stappen uit. Kevin komt ook aangelopen.

Sander en Jan-Piet pakken hun materiaal en nemen het blussen van mij over. Ik pak mijn slang en loop naar de andere auto die even verderop staat. Die brandt iets minder heftig maar aan de zijkant onder de wielkast komen de vlammen toch al flink hoog. Ik blus eerst de motorkap en bij de voorruit en ga dan op gepaste afstand aan de zijkant verder. Ik ben bang dat er een benzine explosie komt, hoewel de tank aan de achterzijde van de auto zit. Zo sta ik een paar minuten te blussen totdat er alleen nog wat kleine vlammen oplichten. Mijn zelfredzaamheid wordt later in de pers genoemd als ‘blussen met een tuinslang’. Inmiddels heeft één van de brandweermannen het werk van mij overgenomen en laat ik mijn brandslang liggen.

Op straat zie ik dat een aantal buren ook wakker zijn geworden. Vooral de alarm sirenes van beide auto’s zullen de aandacht hebben getrokken. Maar nu zijn die verbrand en zullen het niet meer doen. Een politie agent trekt de aandacht en stelt mij wat vragen. “Zijn die auto’s van u?”. Ik leg hem uit wat ik heb gezien. Ook een cameraman staat opeens naast me en wil mij wat vragen. De agent adviseert mij om niet met die man in gesprek te gaan. “Hij wil alleen maar sensatieverhalen en legt je gauw iets in de mond”. Er ontstaat direct al een discussie tussen die twee dus ik ga een paar stappen verderop staan en sta even te praten met buurman Casper. “Monique hoorde een knal en één van de kinderen rook een smerige rooklucht. Toen ze het ontdekte heeft ze meteen 112 gebeld”.

De cameraman staat nu weer naast mij en begint me wat vragen te stellen. Ik vertel hem dat ik daar nu geen zin in heb en dat hij morgen maar terug moet komen. “Maar wat vind jij er nu van?” vraagt de cameraman me nog een keer. “Wat denk jij zelf dat dit is?” antwoord ik. “Kortsluiting? Spontane zelfontbranding van twee auto’s die 30 meter van elkaar af zijn geparkeerd? Je kunt toch zelf wel zien dat dit moedwillig is aangestoken?, het lijkt wel een aanslag”, reageer ik geïrriteerd. Gelukkig komt de agent al snel weer naast me staan en neemt het gesprek over. De toon tussen die twee wordt steeds onvriendelijker.

Voorzichtig begint het tot mij door te dringen wat er aan de hand is. Deze auto’s zijn niet door kortsluiting of spontane zelfontbranding gaan fikken. Hier is wat gebeurd. Hier heeft iemand de auto’s in de hens gestoken. Iets verderop zie ik een andere buurman. “Ceskin, jij hebt toch camera’s?” vraag ik hem. “Vind je het goed als ik die agenten even op je af stuur om te kijken of zij iets op de beelden kunnen zien?”. “Natuurlijk”, antwoordt hij mij. “Dit is toch belachelijk? Dit kan toch niet?”. Ik regel een afspraak tussen één van de agenten en hem. Ook vertel ik dat er nog een familie verderop in het dorp is die camera’s aan de gevel heeft hangen.

Bij het huis van Ceskin zie ik ook een onbekend iemand staan. Een jongen nog, ik schat niet ouder dan 18 jaar. Vreemd eigenlijk, je kent iedereen in het dorp. Wat moet hij hier? Het zal wel zo’n sensatiezoeker zijn die is gealarmeerd, net als die cameraman. Of misschien is het een logee van Ceskin, die zijn er wel vaker. De politie agent komt weer naar mij toe. Hij heeft met zijn collega’s gesproken. Die zullen als het licht wordt een onderzoek instellen. De auto’s mogen niet verplaatst worden en moeten zo blijven staan.

Het is voorbij drie uur als de brandweer de slangen wil opruimen. Het vuur van beide auto’s is gedoofd. Maar die hybride auto rookt nog erg en ik maak mij zorgen omdat de accu’s achterin de auto nog niet zijn veiliggesteld. Ik deel mijn zorg met Jan-Piet. Samen met Maarten probeert hij de auto open te krijgen. De deuren en de achterklep krijgen we op geen enkele manier open. Dus de ontgrendeling van de motorkap is onbereikbaar. Ze wrikken de verbrande motorkap open en zetten weer de waterstraal erop. Ik probeer ondertussen iemand van Volvo te bellen om er achter te komen wat we aan die accu’s moeten doen. De Volvo alarmcentrale vertelt me dat er al iemand onderweg is. Het autoalarm heeft hen automatisch op de hoogte gebracht.

Na enige tijd komt er inderdaad een auto aangereden. Hij is van de ANWB. Samen met de brandweer overleggen we de situatie. Het is duidelijk dat niemand goed weet hoe te handelen met elektrische auto’s. De ANWB man bladert wat in het verbrande instructieboekje en vindt zelf dat het eigenlijk wel goed is. De auto rookt niet meer. Het gevaar is geweken. De brandweermannen ruimen de laatste spullen op en ook op straat is het inmiddels weer stil. Het is vier uur en iedereen wil weer naar bed. “We heffen de vergadering op!”, roep ik nog met enig sarcasme.

Als we allemaal weer binnen zijn hoor ik dat Sorrel met de kinderen naar Marieke is gegaan want het was buiten te spannend en koud. Nu moet Mette huilen want ze vindt het erg en eng. We knuffelen even wat binnen totdat de grootste onrust is verdwenen. “Ga jij dan maar bij mamma in bed, dan slaap ik wel in jouw bed”. Ties gaat naar zijn eigen kamer. Ik kijk nog een laatste keer uit het raam en zie Sander al in zijn auto stappen op weg naar zijn werk. Hij heeft een korte nachtrust gehad met deze brandweer actie. Hij steekt z’n duim omhoog als teken dat alles onder controle is en rijdt weg naar zijn werk. Ik klim het bed van Mette in en doe mijn ogen dicht om wat te slapen. Ik zie alleen maar blauwe flitsen voor mijn ogen. Het is onrustig. En dan gaat de telefoon. Het is verdomme half 5, wie belt er nu op dit tijdstip?. “Hallo, je spreekt met ….. van NPO1 Goedemorgen Nederland, wij zouden u straks om 7 uur graag in onze uitzending hebben”. Als door de bliksem getroffen antwoord ik “Bel na 7 uur nog maar eens, ik heb nu geen zin”. Ik zet de telefoon op stil en doe mijn ogen dicht. Maar die blauwe flitsen en de onrust blijft. Ik voel mij aangeslagen.

Giraffe in de boom, alles is mogelijk

Ik was gisteren te gast op een IT networking event dat werd georganiseerd door Pink (voorheen Nobel) waar ik enkele jaren als directeur heb gewerkt. CEO Piet van Vugt vertelde in sneltreinvaart over de IT trends en marktontwikkelingen en gaf voorbeelden bij hot topics als Big Data, Cloud modelling en Business Disruptives die zullen optreden als gevolg van de verder digitalisatie van bedrijven. Nu al is zichtbaar dat bedrijven waar we enkele jaren geleden nog niet van hadden gehoord, de S&P500 aanvoeren. Denk maar aan FaceBook, Netflix, Twitter en natuurlijk ook Apple. Internet is changing it all!

Bij dit soort events draait het natuurlijk ook om netwerken. Er was gekozen voor een andere, meer originele manier om je voor te stellen aan een volslagen onbekende. Op tafel lagen vele foto’s en het was de bedoeling dat je een foto uitkoos die passend was voor jou zodat je aan de hand van die foto jezelf kon voorstellen. Piet koos voor mij een foto met een pistool, mes en handboeien maar die heb ik laten liggen. Ik ging voor de giraffe in de boom.

De eerste die ik de foto toonde zag er angst in. Net als een bange kat die niet meer uit een boom durft. Voor mij was de foto juist een uitstekende presentatie dat alles mogelijk is. Als je maar wilt! De giraf toont dat prachtig aan. Hijzelf had een foto met parachute springers die een figuur in de lucht vormden. “Teamwork!” antwoorde hij. Ik zocht naar ‘vertrouwen’ in die foto. Je moet immers een grenzeloos vertrouwen hebben in je parachute, de mensen om je heen en het vliegtuig waaruit je springt. Een leuke manier om jezelf te introduceren. En al gauw vertelde mijn ‘netwerker’ over zijn vak als consultant van een of andere software programma.

In de tweede ronde toonde ik weer mijn foto maar mijn opponent legde er meteen zijn foto overheen. Die was belangrijker want hij toonde een spin in het web. En meteen ratelde hij wat hij allemaal wel niet deed. Het ene business initiatief na het andere, het ene nog belangrijker dan het andere. En wie hij allemaal wel niet kende. Ik kwam er niet meer tussen maar luisterde geduldig tot een moment dat ik misschien nog wat kon vragen of zelf wat kon zeggen. Tot hij plotseling vertelde dat hij in zijn netwerk ook iemand had die in de media in Hilversum werkte en dat als ik een goed businessplan had, hij er wel voor kon zorgen dat ik bij DWDD aan tafel terecht kon komen! Ik voelde mij als een giraffe die snel een boom in klom. Gewoon omdat het mogelijk is. Ik draaide me om, pakte een biertje en ging bij een ex-collega staan. Die hoefde ik verder geen foto meer te tonen. Lekker netwerken en ouwe koeien uit de sloot halen.