Het klimaatakkoord is nog niet ondertekend maar de weerstand tegen de maatregelen groeit. Onder aanvoering van enkele politieke partijen aan de rechterkant van het politieke spectrum worden vele redenen opgevoerd om vooral geen veranderingen te hoeven accepteren. VVD-er Frits Bolkestein vindt het asociaal dat alle kosten worden afgewenteld op de laagste inkomensgroepen. “Obsessieve angst voor een klimaatramp leidde tot het nalaten van de gebruikelijke kosten-batenanalyse”, schrijft hij in een opiniestuk in de Volkskrant van 15 januari. De economische cijfers op korte termijn leken voor de VVD belangrijker dan een kans op een gezond leven op de lange termijn. Maar ook de VVD ziet nu in dat weerstand ons niet vooruit helpt.

Natuurlijk gaan de maatregelen de burger geld kosten en is het oneerlijk dat vrijwel alle kosten worden afgewenteld op die burger. De grootste vervuilers, de industrie, scheepvaart en luchtvaart zouden immers moeten betalen voor hun CO2 uitstoot. Maar er worden door de sceptici veel meer redenen opgevoerd dan alleen de kosten;

• Windmolens verstoren ons landschap
• Het elektriciteitsnetwerk is niet voorbereid op grootschalige groene opwek van zonnepanelen en windmolens
• Warmtepompen maken herrie en werken niet als het koud is
• We kunnen beter Russisch gas kopen want dat brandt beter
• Of nog beter, we moeten gewoon waterstofgas gaan gebruiken want dat kan prima met ons aardgasnetwerk
• Kerncentrales zijn goedkoper dan windmolens en kunnen snel en veel elektriciteit leveren
• We moeten investeren in thorium want thorium is de oplossing voor elk energie probleem
• Accu’s vervuilen de wereld, er is nooit genoeg lithium en de grondstoffen worden met kinderarbeid verkregen
• De fabricage van Elektrische auto’s levert meer CO2 uitstoot dan andere auto’s
• Het kost misschien wel 35.000 tot 50.000 euro om mijn huis te isoleren en gasloos te maken
• Het is onmogelijk om zoveel warmtepompen te fabriceren en te plaatsen
• Zonnepanelen uit China werken slecht en veroorzaken brand
• Biomassa centrales stoten veel rook en fijnstof uit en er is helemaal niet genoeg biomassa beschikbaar en Pelletkachels stinken
• We kunnen beter wachten totdat warmtepompen uitontwikkeld zijn en zonnepanelen een hoger rendement opleveren.

En als laatste reden; er is helemaal geen bewijs voor klimaatverandering.

Als je net als ik veel op Twitter rond struint kun je ongetwijfeld bij alle bovenstaande redenen wel een beeld oproepen die de dramatische gevolgen weerspiegelen van de maatregelen die we allemaal moeten doorvoeren. Toch hebben alle redenen slechts twee aspecten gemeen; onbekendheid en tijd.

Onbekendheid leidt tot weerstand

Als eerste is er veel onbekendheid en onduidelijkheid over het probleem en de oplossingen om van het gas los te komen. Bij elk van de hierboven benoemde weerstandsredenen, kan ik wetenschappelijk onderbouwde informatie geven die een genuanceerder beeld zullen geven. Natuurlijk zit er in de weergegeven redenen best wel eens een waarheid. Soms zijn die subjectief; herrie, landschap, stinken. Maar ook achterhaald; vervuilende accu’s, warmtepompen zijn nieuw, zonnepanelenrendement. En veel redenen zijn gewoonweg NIET WAAR (fake news).

Het leven in bubbels en de groeiende polarisatie tussen klimaat voor- en tegenstanders maakt het voor veel mensen vrijwel onmogelijk om zich te verdiepen in de materie. Je hebt een mening en zoekt overal bevestiging voor die mening. Dat doet ieder mens, zo werkt ons brein. En in jouw bubbel, vaak gevormd of aangevuld door de sociale media, vind je die bevestiging in overvloed. Dus waarom zou je veranderen? Jouw gelijk wordt aangetoond!

Ik merk persoonlijk dat het steeds vaker zinloos is om met mensen een goed gesprek te voeren over het veranderende klimaat en de gevolgen en mogelijk maatregelen, als deze persoon zich er niet voor openstelt en ontkennende bevestigingen zoekt in zijn bubbel. “Wat is jouw mening waard ten opzichte van een wetenschapper die is afgestudeerd in dat betreffende onderwerp?” Maar voordat ik die vraag durf te stellen is de conversatie meestal al afgebroken.

En het is ook ongelofelijk complex! Hoe kun je van burgers verwachten dat zij plotseling alles weten van warmte- en energietransmissie, van warmtepompen en lage temperatuur verwarming of het verschil weten tussen een PV paneel en een PVT paneel? De gemiddelde CV-installateur heeft er zelfs nog geen kennis van!

Tijd leidt tot weerstand

En dat brengt mij op het tweede aspect; Tijd. Ja, ik wil dat we haast maken. Maar er zijn nooit genoeg warmtepompen. Er is niet genoeg technisch personeel. Het elektriciteitsnetwerk stort meteen in als we allemaal onze huizen gaan verwarmen met warmtepompen. En ga zo maar door. Tijd is inderdaad een belangrijke factor die weerstand oproept.

Want laten we duidelijk zijn, natuurlijk wil ik dat morgen iedereen 49% minder CO2 uitstoot. Maar dat is niet realistisch! En het is ook niet de afspraak. Het klimaatakkoord stelt dat we die reductie in 2030 moeten bereiken. En ja, dan moeten we wel vandaag beginnen!

Die hele energietransitie van gas naar gasloos is een gefaseerd proces. We hoeven en kunnen niet allemaal tegelijk aan de warmtepomp. Maar als elke huiseigenaar gemiddeld eens in de 15 jaar zijn/haar cv-ketel vervangt, waarom zouden we dan in die 15 jaar die cv-ketel niet door iets anders kunnen laten vervangen? Daar hebben we dan dus 15 jaar de tijd voor! De loodgieter heeft dan ook de tijd om zich om te laten scholen. En de elektriciteitsbedrijven hebben de tijd om hun kabels op orde te krijgen. En samen met woningcorporaties en de industrie kunnen we warmtenetten aanleggen.

Mijn woning is inmiddels gasloos en energie neutraal. Maar ik heb daar ook zeker 10 jaar over gedaan. Stapje voor stapje heb ik de maatregelen getroffen om tot het noodzakelijke resultaat te komen. En stapje voor stapje betekent ook dat de totale investering over een lange periode is uitgespreid.

Een pleidooi om te versnellen

Mijn pleidooi is om te stoppen met het overwinnen van de weerstand. Alle energie die we nu in tijd, geld en gesprekken stoppen om de weigeraars te overtuigen aan onze zijde te komen, is negatieve energie. Laten we stoppen met hen aan te vallen op hun meningen en redenen. Laten we stoppen met hen te wijzen op wetenschappelijk bewijs voor hun ongelijk. Het werkt de polarisatie alleen maar verder in de hand.

Mijn pleidooi is om vooral aandacht te geven aan de mensen die wél willen en kunnen. Mensen die belangstellend zijn maar hulp nodig hebben om de juiste oplossingen te kiezen. Mensen die in stappen meegenomen willen worden in de energietransitie. Mensen die op zoek zijn naar financieringsvormen zodat zij met hun maandelijkse besparingen na 15 jaar break-even zijn. Van die mensen krijgen wij positieve energie en met die mensen kunnen we morgen aan de slag. Zij zijn de voorlopers en de rest zal daarna vanzelf volgen. Het zijn overigens geen pioniers! Het tijdstip van pionieren hebben we achter ons gelaten. Alle oplossingen zijn bekend en beproefd, onder andere door klimaatgekkies en drammers zoals ik maar ook door bewoners van landen om ons heen. Het is nu een kwestie van kopiëren en uitrollen en laten zien dat het kan en dat het werkt. Dat helpt de versnelling naar gasloos te realiseren. En de weigeraars van nu zullen dan na verloop van jaren vanzelf volgen. Op tijd om in 2050 geheel CO2 neutraal te zijn. Daar geloof ik in.