Ik ben in de afgelopen jaren vier keer het slachtoffer geworden van crimineel gedrag dat mij veel tijd en geld heeft gekost. Alleen de eerste keer heeft de politie een dader kunnen pakken. Het politie onderzoek naar de recentelijke brandstichting van onze twee auto’s loopt nog. De ervaring die ik nu heb is dat digitale recherche noodzakelijk is en gebaat is bij zo veel mogelijk digitale sporen die criminelen achterlaten. Maar er zijn ook mensen die continue aandacht vragen voor privacy en bescherming van persoonsgegevens.  Hoe verhouden die twee elkaar en waar moeten wij de nadruk op leggen? Wat is belangrijker: Privacy of Veiligheid?De schade van de eerste daad konden wij verhalen op de daders. Ze waren herkend op straat en konden snel door de politie worden opgepakt. Bij de twee volgende gevallen (diefstal van een boot en inbraak in auto) beliep de schade ruim € 6.000 waarvan € 2.000 werd gedekt door de verzekering. De auto stond geparkeerd op een onbeveiligde parkeerplaats bij een NS Station. Er hingen geen camera’s die toezicht konden houden terwijl de politie erkende dat dit een punt waas waar vaker auto’s werden opengebroken.

De brandstichting van onze auto’s heeft mij inzage gegeven in hoe de politie te werk kan gaan. Zij vragen camera beelden op van bewakingscamera’s die particulieren bij hun woning hebben hangen. Deze camera’s nemen beelden op van het erf en de eigendommen maar mogen door gemeentelijk beleid (privacy wetgeving) niet gericht staan op de openbare weg. Dit betekent in de praktijk dat je een auto soms wel voorbij ziet rijden maar geen details zoals een kentekenplaat of gezicht kunt herkennen. Voor de opsporing heeft dit dus niet zo veel waarde.

Ook de beelden van camera’s boven bruggen en wegen kunnen gebruikt worden voor sporenonderzoek. Maar dit is aan diverse regels gebonden. De politie kan bijvoorbeeld niet vrij over die beelden beschikken maar moet zeer nauwkeurig plaats en tijdstip opgeven bij de beherende partij (Rijkswaterstaat, Hoogheemraadschap, private partijen) voordat die beelden beschikbaar worden gesteld. Daar kan weken overheen gaan, vertraagd het onderzoek en in veel gevallen is de dader letterlijk het land al uit.

Hetzelfde geldt voor telefoongegevens. Men doet ons geloven dat alle informatie voor het oprapen ligt maar de praktijk wijst dat toch heel anders uit. Telecom providers zoals KPN en Vodafoon leggen verbindingsgegevens van mobiele telefoons vast en bewaren deze informatie maximaal 6 maanden. Die verbindingsgegevens kunnen vertellen waar en wanneer een bepaald toestel zich “ongeveer” bevond. Ongeveer omdat de zendmasten enkele honderden tot wel kilometers van elkaar af staan. De uitgepeilde telefoon bevindt zich daar ergens tussenin. Een exacte plaatsbepaling is dus erg moeilijk. De politie mag deze gegevens alleen onder speciale voorwaarden opvragen (en dat kost veel tijd) maar mag ze niet zomaar gebruiken voor het feitelijk onderzoek. Dan moet er al sprake zijn van gerede vermoedens en dient een officier van justitie hier toestemming voor te geven.

Recentelijk kwam aan het licht dat de nieuwste generatie auto’s continue data verzenden naar de fabrikant van de auto en soms zelfs naar de importeur of dealer. Ook mijn hybride auto (Volvo) had zo’n systeem. De plaats (via GPS), het verbruik, de actuele status van accu’s en brandstof, kilometers e.d. werden zo doorgezonden. Als consument denk je in eerste instantie: handig want ik heb een App en kan vanuit de huiskamer controleren of mijn accu’s zijn opgeladen, of ik nog brandstof moet tanken en wat de temperatuur in de auto is. Want bij dat laatste kan ik dan via mijn telefoon de kachel vast aanzetten. Reuze handig toch? Of “waar heb ik mijn auto ook alweer geparkeerd?” Tegenstanders betogen nu dat de fabrikant mijn rijgedrag kan analyseren en dat dit inbreuk is op de privacy.

Twee jaar geleden heeft mijn vrouw een forse aanrijding gehad. De auto was net niet totalloss maar alle airbags waren uitgeklapt en doordat er ook twee andere auto’s (buiten haar schuld) waren geraakt was de ravage groot en de weg versperd. Een aantal seconden na de crash werd mijn vrouw automatisch in de auto gebeld door de alarmcentrale. De vrouw die inbelde stelde mijn vrouw en dochter gerust en informeerde naar de omstandigheden zodat zij de juiste hulpdiensten kon alarmeren. De data die door de auto wordt verstuurd kan dus ook in noodgevallen zeer belangrijk zijn. Zelfs levensreddend! Nog voordat iemand 112 had gebeld was de politie en de sleepdienst al onderweg door onze uit zichzelf alarmerende auto!

Tijdens mijn recentelijke contacten met de politie vertelde een rechercheur over een vechtpartij tussen middelbare scholieren die binnenkort bij de rechtbank wordt behandeld. De zaak kon bijzonder snel worden opgelost omdat enkele verdachten en omstanders beelden hadden gefilmd met mobiele telefoons. Enkele van die beelden stonden vrijwel direct online op Facebook, compleet met locatie- en tijdtags. Door verdachten te confronteren met die beelden waarop ze luid en duidelijk zichtbaar waren, was er geen ontkomen meer aan. De naïviteit van pubers in het gebruik van Internet, Mobieltjes en Social Media kan helpen bij het in de toekomst voorkomen van dit soort crimineel gedrag.

Een paar jaar terug werd ik gestalkt door een dwaas die mij via Internet probeerde te chanteren. Als je enige kennis hebt van Internet technologie kun je veel onderzoek zelf doen. In een email adres zitten allerlei kenmerken waarmee je kunt beginnen. Maar natuurlijk ook Google en de vele sociale media kunnen je helpen. Zo kon ik dus redelijk nauwkeurig vaststellen wat voor persoon het was, waar hij (het was een hij) actief was en zelfs de plaatsnaam heb ik kunnen achterhalen met DNS reversed lookups en andere technieken. Uiteindelijk heb ik hem daarmee kunnen confronteren en stopte de chantage vanzelf.

Google is overigens gestopt met het doorgeven van zoekopdrachten naar websites omwille van privacy bescherming. Jammer want voor website eigenaren is het prettig als je weet met welke zoektermen bezoekers op jouw site terecht zijn gekomen. Anderzijds, ik vind het ook wel eens irritant als via cookies reclame boodschappen worden getoond van een webshop die ik kort daarvoor heb bezocht. Ook jouw surfgedrag wordt continue gevolgd.

Wat wil ik hiermee betogen? Ik maak me niet zo druk over alle die privacy zaken. Als je niets te verbergen hebt en je als een brave burger gedraagt heb je toch niets te vrezen? Wat mij betreft hangt er aan elke woning een camera die kentekens kan registreren. En meldt elke auto waar deze zich bevindt (voor schepen wordt dit in de toekomst ook verplicht). En meldt mijn telefoon waar hij ligt zodat ik hem kan terugvinden als hij kwijt is. Zolang het in ons voordeel is. Als criminaliteit en terrorisme kan worden tegengegaan met digitale technieken, dan moeten we daar gewoon mee akkoord gaan. Maar mocht je het nou niet met mij eens zijn, let me know!